نفقه زن در سال ۱۴۰۳ چقدر است؟

نفقه چیست؟

نفقه عبارت است از کلیه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن که باید توسط مرد تأمین شود. ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، مواردی را به عنوان نفقه تعریف نموده است که به عنوان مثال، می­توان به منزل مسکونی، پوشاک، اسباب و اثاثیه منزل و خدمتکار اشاره کرد.

لازم به توضیح است که مرد زمانی موظف به تأمین خدمتکار برای زن خواهد بود که زن عادت به داشتن خدمتکار داشته باشد یا به دلیل بیماری، نیاز به خدمتکار داشته باشد. این سوال برای بسیاری از بانوان مطرح می­شود که میزان نفقه زن در سال ۱۴۰۳ چقدر است؟ در پاسخ باید گفت که نفقه زن، تعرفه یا قیمت مشخصی در هر سال ندارد و تنها توسط دادگاه با توجه به وضعیت زن تعیین می­شود. برای آشنایی بیشتر با نفقه زن و شرایط آن، می­توانید این مطلب را مطالعه کنید.

تفاوت نفقه در ازدواج دائم و موقت

با اینکه قانون مدنی، پرداخت نفقه را وظیفه مرد می­داند و او را موظف به پرداخت آن به زن نموده است، باید به این نکته توجه داشت که میان ازدواج دائم و ازدواج موقت، در این خصوص تفاوت وجود دارد.

نفقه زن در ازدواج دائم

اگر ازدواج میان زن و مرد از نوع دائم باشد، مرد موظف است که مطابق با شرایط قانونی، نفقه زن را پرداخت نماید. در غیر این صورت، زن حق خواهد داشت که از ایفای وظایف خود در زندگی زناشویی خودداری کند. در ازدواج دائم، مرد به هیچ عنوان نمی­تواند از پرداخت نفقه زن خودداری کند و صرف نظر از وضعیت زندگی معیشتی و اوضاع و احوال مالی خود موظف است نفقه همسر خود را پرداخت نماید.

نفقه در ازدواج موقت

در صورتی که ازدواج میان زن و مرد از نوع موقت باشد، مرد تکلیفی به پرداخت نفقه به زن ندارد و برخلاف ازدواج دائم، زن نمی­تواند از شوهر خود مطالبه نفقه کند. لازم به توضیح است که تعیین مهریه در ازدواج موقت، شرط صحت عقد موقت است ولی پرداخت نفقه، از نتایج قانونی این ازدواج نمی­باشد.

با این حال، زن و مرد می­توانند که در هنگام جاری شدن صیغه عقد موقت یا پس از آن، با یکدیگر توافق کنند که ماهانه مبلغ مشخصی به عنوان نفقه به زن پرداخت شود. تعیین این شرط در ازدواج موقت صحیح است و در این صورت، مرد موظف است که نفقه زن را پرداخت کند.

محتوای مرتبط: خصوصیات بهترین وکیل مهریه چیست؟

موارد معافیت مرد از پرداخت نفقه

با وجود تعهد قانونی مرد به پرداخت نفقه در ایام زوجیت، قانون در برخی موارد به مرد اجازه داده است که از پرداخت نفقه به زن خودداری کند. در این موارد، زن مستحق دریافت هیچگونه نفقه­ ای نخواهد بود.

عدم پرداخت نفقه به زن ناشزه

به طور کلی، زنی را ناشزه می­نامند که از تمکین در مقابل دستور مرد در زندگی زناشویی و خانوادگی خودداری می­کند و به عنوان مثال، در منزل مشترکی که مرد برای زندگی زناشویی تدارک دیده است حاضر نمی­شود یا از انجام وظایف خاص زناشویی طفره می­رود. در این حالت به چنین زنی، ناشزه گفته می­شود.

ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی، عنوان داشته است که هر گاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود. بر این اساس، مرد می­تواند تا زمان تمکین زن در مقابل خود، از پرداخت نفقه به زن خودداری نماید. اگر زن برای مدت قابل توجهی در مقابل مرد تمکین نکند، شوهر او می­تواند علاوه بر عدم پرداخت نفقه، نسبت به ثبت دادخواست تمکین از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام کند.

عدم تعلق نفقه در طلاق بائن

طلاق به صورت کلی، بر دو نوع است که طلاق رجعی و طلاق بائن نامیده می­شوند. در طلاق رجعی، مرد در ایام عده، حق رجوع به زن دارد و می­تواند از طریق رجوع به زن، از طلاق خود صرف نظر کند. منظور از رجوع مرد آن است که مرد کارهایی انجام دهد که نشانه­ای از بازگشت او به زندگی مشترک با زن داشته باشد. زمانی که مرد به صورت یک طرفه، زن خود را طلاق دهد، این طلاق از نوع رجعی می­باشد.

طلاق زمانی از نوع بائن است که یکی از شرایط زیر را داشته باشد:

• میان زن و مرد نزدیکی یا رابطه برقرار نشده باشد
• زن یائسه باشد
• سومین طلاق که پس از سه وصلت متوالی صورت بگیرد
• طلاق خلع و مبارات تا زمانی که زن به عوضی که بخشیده رجوع ننموده باشد.

در توضیح طلاق خلع و مبارات، لازم به توضیح است که در این نوع طلاق، زن به دلیل کراهت یا بی میلی که به شوهر دارد، تمام یا بخشی از مهریه خود را به مرد می­بخشد و با رضایت دو طرف، طلاق انجام می­شود. مثال بارز طلاق خلع، همان طلاق توافقی میان زن و مرد است.

در انواع طلاق بائن، نفقه در ایام عده (تعداد روزهایی که زن نمی­تواند شوهر دیگری اختیار کند) به زن تعلق نمی­گیرد و مرد تکلیفی به پرداخت نفقه در ایام عده ندارد. اگر زن باردار باشد، حتی در صورتی که طلاق وی از نوع بائن باشد، مرد موظف است تا زمان وضع حمل، نسبت به پرداخت نفقه اقدام نماید.

نحوه محاسبه نفقه زن

برای محاسبه نفقه زن در سال­های مختلف و از جمله در سال ۱۴۰۳، هیچگونه فرمول یا تعرفه مشخص و ثابتی وجود ندارد و در هر صورت، نفقه زن به یکی از دو روش زیر محاسبه و پرداخت می­شود:

• توافق زن و مرد در طول زندگی مشترک
• تعیین میزان نفقه توسط دادگاه

توافق زن و مرد در طول زندگی مشترک

ممکن است که زن و مرد در مدت قابل توجهی در کنار یکدیگر زندگی نموده و مرد نیازهای زن را به صورت نقدی یا غیر نقدی تأمین کرده باشد. بنابراین، اگر زن پس از گذشت مدت زیادی از زندگی مشترک ادعا کند که نفقه خود را دریافت نکرده است، مسئولیت اثبات عدم دریافت نفقه بر عهده زن خواهد بود. در این فرض، طرفین در طول مدت زندگی مشترک در خصوص نفقه، دارای یک توافق نانوشته میان خود بوده­اند و بر مبنای آن، محاسبه میزان نفقه از طریق رضایت زوجین صورت گرفته است.

تعیین میزان نفقه توسط دادگاه

چنانچه مرد از پرداخت نفقه زن خودداری کند، زن می­تواند با مراجعه به دادگاه، دادخواست مطالبه نفقه خود را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کند. دادگاه با تعیین کارشناس سعی خواهد نمود که میزان نفقه متناسب با وضعیت زن را تعیین کند. باید توجه داشت که میزان نفقه بر اساس وضعیت فردی، اجتماعی و تحصیلی زن تعیین می­شود.

آیا زن می­تواند بدون تمکین در مقابل مرد نفقه بگیرد؟

زن نمی­تواند در حالی که از تمکین در مقابل مرد خودداری می­کند، درخواست پرداخت نفقه داشته باشد مگر در دو مورد زیر که زن استحقاق دریافت نفقه را خواهد داشت:

• استفاده از حق حبس برای دریافت مهریه
• خودداری زن از حضور در منزل مشترک به دلیل تهدید مالی، جسمی یا شرافتی

استفاده از حق حبس برای دریافت مهریه

ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، به زن اجازه داده است تا چنانچه تاکنون رابطه زناشویی با مرد برقرار نکرده باشد، از تمکین و انجام وظایفی که در مقابل مرد دارد تا زمان گرفتن کامل مهریه خودداری کند. اگر زن از این حق خود استفاده کند، مرد در طول مدت مذکور موظف است که نفقه زن را پرداخت نماید.

همچنین زن می­تواند هر نوع اقدام قانونی لازم را برای اجرای فوری مهریه خود انجام دهد و حتی مراحل توقیف اموال برای مهریه را دنبال نماید.

در معرض تهدید بودن زن

در صورتی که زندگی مشترک با مرد، برای زن خطرناک باشد و ورود خسارت یا صدمه مالی، جسمی و شرافتی به زن محتمل باشد، زن می­تواند از حضور در منزل مشترک با مرد خودداری کند و در صورتی که وجود این تهدیدها برای دادگاه اثبات شود، زن حق دریافت نفقه در این مدت را خواهد داشت.